Komentar |
| Imazh Arkiv Corovoda Online 1942 |
Për çarmatosjen e forcave të milicisë të komanduara nga kapiteni Xhaf Bali, si rezultat i punës së madhe që kishte bërë më pare çeta fshat më fshat, u ngrit i gjithë populli i Tomorricës e zonat përreth. Me t’u dhënë sinjali “Tre pushkë e një bombë” u grumbulluan 300 burra të armatosur në ndihmë të çetës.
Plani i goditjes së forcave të Milicisë fashiste jo vetëm që ishte hartuar në detaj nga shtabi i çetës, por ai u bë i njohur tek çdo partizan i çetës apo njësiteve vullnetare që kishin ardhur nga çdo fshat i Tomorricës. Për arritjen e suksesit duhej zbatuar me përpikmëri çdo element taktik i planizuar siç ishin;
1- Befasia e goditjes
Plani i goditjes së forcave të Milicisë fashiste jo vetëm që ishte hartuar në detaj nga shtabi i çetës, por ai u bë i njohur tek çdo partizan i çetës apo njësiteve vullnetare që kishin ardhur nga çdo fshat i Tomorricës. Për arritjen e suksesit duhej zbatuar me përpikmëri çdo element taktik i planizuar siç ishin;
1- Befasia e goditjes
2- Rrethimi natën dhe me shpejtësi
3- Shfrytëzimi i terrenit që ishte i njohur mirë nga secili luftëtar
4- Atdhetarizmi i flakët i popullit të Skraparit
4- Atdhetarizmi i flakët i popullit të Skraparit
Kjo bëri që pas 5 orë luftimesh, në orën 11 të datës 31 gusht kokëulur, 63 milicët me gjithë komandantin e tyre Xhaf Bali u detyruan të dorëzojnë armët te vendi ku sot ngrihet madhërishëm lapidari në mes të fshatit Mëlovë. Armët e tyre ju shpërndanë popullit, kurse milicët e çarmatosur u lanë të lirë të shkojnë në shtëpitë e tyre.
Xhaf Bali ju lut shtabit të çetës, që me qënë se ishte oficer e quante të turpshme që t’a çarmatosnin ndaj ti lihej të paktën revolja. Por shtabi i çetës edhe këtë kërkesë nuk e pranoj, vendosi që të mos pushkatohej, por të çarmatosej si gjithë të tjerët. Komisari Gjin Marku dhe nënkomandanti Ramiz Aranitasi e të tjerë u folën milicëve qëllimin që kishte LANÇ. U porositën ata që të tërhiqeshin nga shërbimi i fashizmit dhe të bashkoheshin me luftën, për këtë u lanë së bashku me komandantin e tyre u shoqëruan deri në fshatin Radësh.
Çarmatosja e Detashmentit të Milicisë fashiste ishte aksioni më i rëndësishëm i fazës së parë të luftës antifashiste në Qarkun e Beratit dhe në krejt Shqipërinë. Ja si i drejtohet Ministrisë së Punëve të Mbrendshme Zyrës Politike Tiranë, zv/ prefekti Barjam Kokla:
“Ju njoftoj se kapiten Xhaf Bali, karabinierët dhe milicët u liruanë prej bringandëve. Oficeri i naltreguem njoftoi telegrafikisht prej Çorovodës se një luftim prej 35 orësh i rrethuem prej një shumicë të madhe komunistash, kërkoj dhe u dha rrugë e lirë prej karabinierëve, ndërsa milicët ju desh me dorëzue armët. U rrethuan në dy shtëpi në katundin Mëlovë... Jemi tue formue fuqi kundra çetës komuniste.”
Xhaf Bali ju lut shtabit të çetës, që me qënë se ishte oficer e quante të turpshme që t’a çarmatosnin ndaj ti lihej të paktën revolja. Por shtabi i çetës edhe këtë kërkesë nuk e pranoj, vendosi që të mos pushkatohej, por të çarmatosej si gjithë të tjerët. Komisari Gjin Marku dhe nënkomandanti Ramiz Aranitasi e të tjerë u folën milicëve qëllimin që kishte LANÇ. U porositën ata që të tërhiqeshin nga shërbimi i fashizmit dhe të bashkoheshin me luftën, për këtë u lanë së bashku me komandantin e tyre u shoqëruan deri në fshatin Radësh.
Çarmatosja e Detashmentit të Milicisë fashiste ishte aksioni më i rëndësishëm i fazës së parë të luftës antifashiste në Qarkun e Beratit dhe në krejt Shqipërinë. Ja si i drejtohet Ministrisë së Punëve të Mbrendshme Zyrës Politike Tiranë, zv/ prefekti Barjam Kokla:
“Ju njoftoj se kapiten Xhaf Bali, karabinierët dhe milicët u liruanë prej bringandëve. Oficeri i naltreguem njoftoi telegrafikisht prej Çorovodës se një luftim prej 35 orësh i rrethuem prej një shumicë të madhe komunistash, kërkoj dhe u dha rrugë e lirë prej karabinierëve, ndërsa milicët ju desh me dorëzue armët. U rrethuan në dy shtëpi në katundin Mëlovë... Jemi tue formue fuqi kundra çetës komuniste.”
Jehona e aksionit të Mëlovës nga çeta e Skraparit bëri që fashistët të alarmuar në gjithë Shqipërinë, të egersuar nga poshtërimi që ju bë duke i çarmatoasur, morën urdhërin të vepronin me shpejtësi për të rrethuar Skraparin.
Për të realizuar këtë vunë në dispozicion 13 kompani dhe e sulmuan Skraparin nga Berati, Gramshi e Elbasani për ta shpartalluar me çdo kusht Çetën partizane e cila së bashku me popullin po i shkaktonte dëme atij. Komanda e Përgjithshme e Milicisë në Tiranë, e mori vet drejtimin e operacionit ku veç Tiranës, u dërguan qindra forca milicësh edhe nga Korça, Elbasani, Berati dhe Gramshi (Forcat e milicisë të ardhura nga Korça drejtoheshin nga Tom Pjetër Toma, i cili në zonën e Korçës e të Skraparit kreu shumë krime por i pagoi me jetë). Përballë forcave të shumta të milicisë fashiste, Partizanët e çetës, megjithëse të pakët në numër, pas fitores mbi Xhaf Balin, ishin plot entuziazëm për fitore të reja duke përballur me sukses sulmet armike duke e bërë atë që të pësojë disfat me turp.
Poema “Deti në Tomorr” nga Moisi Zaloshnja jep një përshkrim të ngjarjes:
Urdhër vjen nga Musolini:Poema “Deti në Tomorr” nga Moisi Zaloshnja jep një përshkrim të ngjarjes:
Gjith me hekur e me zjarr
Këmb të kuqsh të mos lini
Tej e ndanë në Skrapar...
...Urdhëro kapiten Xhafa,
S’është kriz për gryka qafa
Nga Dëvria në Kulmak
Në Qaf-Gjarpër në Qaf-Beç
Veç ngado s’hyn dot pa gjak
Veç ngado vdekjen do gjeç...
©Corovoda Online / Fatjon Kaloci